“Lịch sử chữ quốc ngữ, 1615-1919” của Tiến sĩ Phạm Thị Kiều Ly là tác phẩm có tầm vóc và bề thế nhất từ trước đến nay về lịch sử chữ quốc ngữ, dựa trên nguồn tư liệu phong phú về lịch sử hình thành và phát triển của chữ quốc ngữ, mà bất cứ người Việt Nam nào cũng nên đọc để hiểu về nguồn cội chữ viết mà chúng ta đang sử dụng mỗi ngày.
Tác phẩm này được phát triển từ chính luận án tiến sĩ của tác giả Phạm Thị Kiều Ly, bảo vệ năm 2018 tại Đại học Sorbonne Nouvelle (Cộng hòa Pháp) và được trao giải thưởng luận án xuất sắc năm 2020 của GIS Asie.
Sau đó tác giả đã tiếp tục chỉnh sửa, bổ sung luận án và xuất bản ở Pháp năm 2022 dưới tựa đề “Histoire de l’écriture romanisée du vietnamien (1615-1919)”. Năm 2023, với tâm niệm phổ biến kiến thức khoa học tới đại chung, cô đã cùng họa sĩ Tạ Huy Long xuất bản cuốn truyện tranh về lịch sử chữ quốc ngữ dành cho trẻ em.
Và năm 2024, đúng dịp kỉ niệm 400 năm giáo sĩ Alexandre de Rhodes và Maiorica đến Việt Nam, ấn bản tiếng Việt của công trình “Lịch sử chữ quốc ngữ, 1615-1919” chính thức được xuất bản.
Những điểm thú vị của cuốn sách
- Nhiều tư liệu mới: Kế thừa và tiếp bước các thế hệ học giả tiền bối, tác giả đã dày công trang bị kiến thức về tiếng La-tinh, tiếng Bồ Đào Nha và về cổ văn châu Âu để có thể tiếp cận, sưu tầm và phân tích các văn bản được viết bằng tiếng La-tinh, Bồ Đào Nha, Ý nằm rải rác ở văn khố ở Roma, Paris, Lisbon, Ávila, và Madrid.
- Khung thời gian rộng: Một thành tựu nghiên cứu đầy đủ nhất từ trước cho đến nay về lịch sử chữ quốc ngữ, với khung thời gian trải dài hơn 300 năm, từ năm 1615 – thời điểm các giáo sĩ dòng Tên tới truyền giáo ở Đàng Trong và kết thúc vào năm 1919 – năm cuối cùng của khoa thi Hội tổ chức ở kinh đô Huế.
- Có nhiều đóng góp quan trọng và mới cho nghiên cứu về lịch sử chữ Quốc ngữ như:
(1) Đặt sự sáng tạo ra chữ quốc ngữ trong bối cảnh chung của ngữ học truyền giáo trên toàn thế giới;
(2) Phục dựng lại được khá chi tiết thời kỳ đầu tạo ra chữ quốc ngữ nhờ việc sưu tầm và phân tích một số lượng lớn các văn bản viết tay;
(3) Chỉ ra được những mốc thời gian quan trọng như chữ La-tinh đầu tiên xuất hiện trong văn bản năm 1617, hay “hội nghị” đầu tiên về chữ Quốc ngữ của các Thừa sai ở Macao (Trung Quốc) năm 1630 hay khi Gaspar do Amaral soạn từ vựng năm 1634
… - Nhiều câu chuyện lịch sử khác: Lồng vào đó những câu chuyện không kém phần quan trọng là lịch sử truyền giáo, lịch sử – chính trị Việt Nam từ phong kiến tới thời thuộc địa và bảo hộ, và phần nào đó là những câu chuyện về lịch sử báo chí, văn hóa, giáo dục ở Việt Nam một thời đoạn, vì sự hình thành chữ quốc ngữ không thể thoát khỏi những tác động của bối cảnh chính trị, xã hội thời bấy giờ.
Hiểu thêm về chữ Quốc ngữ
Cuốn sách được phát hành bởi Omega Plus Books. Trong dịp này, nhà nghiên cứu Phạm Thị Kiều Ly và Omega+ cũng ra mắt đồng thời tác phẩm “100 câu hỏi về lịch sử chữ quốc ngữ” như một cách tiếp cận khác về chữ Quốc ngữ dưới dạng hỏi đáp.
Tác giả cố gắng đặt mình vào vị trí của độc giả và của người Việt Nam nói chung, để tự vấn mình những vấn đề xoay quanh lịch sử chữ viết mà chúng ta dùng hằng ngày: hoàn cảnh ra đời, quá trình hình thành, phát triển, cũng như những nhân vật có nhiều đóng góp quan trọng chữ Quốc ngữ.
Độc giả cũng có thể tìm thấy trong cuốn sách này những giải thích về logic chính tả của chữ quốc ngữ và cả những biến chuyển lớn lao trong đời sống xã hội, văn hóa – giáo dục…
Nguồn: https://tramdoc.vn/tin-tuc/lich-su-chu-quoc-ngu-1615-1919-nghien-cuu-day-du-nhat-tu-truoc-den-nay-ve-lich-su-chu-quoc-ngu-n3l6eW.html