Công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam phối hợp cùng Viện Pháp tại Hà Nội tổ chức ra mắt bản dịch tác phẩm “Đôi mắt của Mona” của Thomas Schlesser. Sự kiện diễn ra vào ngày 15/06/2025 tại The Wiselands Coffee, 17 Hạ Hồi, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Nội dung buổi tọa đàm
Trong một sáng Chủ nhật đẹp trời, không gian tại The Wiselands Coffee đã trở thành điểm hẹn của những tâm hồn yêu văn chương và nghệ thuật với buổi ra mắt cuốn tiểu thuyết “Đôi mắt của Mona” của Thomas Schlesser, sự kiện do Nhã Nam phối hợp cùng Viện Pháp tại Hà Nội tổ chức.
Với sự hiện diện của hai diễn giả đặc biệt – nhà giám tuyển độc lập Nguyễn Thế Sơn và nhà nghiên cứu, dịch giả nghệ thuật Phạm Minh Quân, buổi ra mắt đã mang đến những góc nhìn đa chiều về tác phẩm đã được dịch sang 37 ngôn ngữ trước khi xuất bản tại chính quê hương tác giả.
“Đôi mắt của Mona là một sự hư cấu hóa, tiểu thuyết hóa lịch sử nghệ thuật,” Diễn giả Phạm Minh Quân mở đầu buổi thảo luận với nhận định về tiểu thuyết. Cấu trúc của tác phẩm rất độc đáo – 52 tuần, 52 chương, 52 cuộc hành trình vào thế giới nghệ thuật của cô bé Mona trước nguy cơ mất thị lực hoàn toàn.
“Mona có những ký ức bị giấu kín theo góc nhìn phân tâm học,” diễn giả Minh Quân chỉ ra. “Và cô bé đã tìm được một vị bác sĩ tâm lý – nghệ thuật, tạo ra một câu chuyện xuyên suốt: 52 tuần để trải nghiệm nghệ thuật bằng thị lực.”
Diễn giả nhận định đây là một motif quen thuộc trong văn học, nhưng Schlesser đã tạo nên sự khác biệt qua nhân vật người ông – hiện thân của chính tác giả với vốn kiến thức uyên thâm về nghệ thuật. “Ông có cách truyền đạt lịch sử nghệ thuật theo hướng đa chiều, không giáo điều và bật ra những tường giải mới về tác phẩm qua trao đổi và hội thoại,” diễn giả Minh Quân nhấn mạnh.
Diễn giả Nguyễn Thế Sơn mang đến góc nhìn cá nhân và xúc động khi chia sẻ về trải nghiệm của chính mình: “Khi nhận được cuốn sách trên tay, nó đem lại cho tôi những cảm xúc cá nhân sâu sắc. Con gái tôi cũng từng có những dấu hiệu nhược thị, và trong một năm tôi cũng đưa con đi nhiều nơi để chữa trị. Cá nhân tôi cũng cho con tiếp cận nghệ thuật từ sớm và đi bảo tàng nghệ thuật.”
Từ trải nghiệm cá nhân, giám tuyển Nguyễn Thế Sơn đưa ra quan điểm mang tính triết lý: “Nghệ thuật không chỉ là một nghề nghiệp mà nên coi đó là một nhu cầu.” Ông còn nhận định “Đôi mắt của Mona” là “một sự giao thoa thú vị giữa một giám tuyển, một nhà sử gia nghệ thuật và một nhà văn. Có thể coi đây là một diễn ngôn của một giám tuyển.
Phần thảo luận đi sâu vào ý nghĩa triết học của tác phẩm khi Phạm Minh Quân chia sẻ: “Nghệ thuật còn đẹp cả ở bên kia thế giới, truyền tải giá trị của nghệ thuật, nó tồn tại bên trong chúng ta và chỉ đang chờ đợi nghệ thuật đánh thức chúng mà thôi.”
Nhận định này gợi nhớ đến thông điệp sâu sắc trong đoạn kết của cuốn sách, khi Mona nhận ra rằng những chuyến tham quan bảo tàng là cách để cô “lưu trữ chính mình thông qua những vẻ đẹp”, để chúng “vĩnh viễn là kho chứa màu sắc cùng niềm vui” ngay cả khi bóng tối buông xuống.
Giám tuyển Nguyễn Thế Sơn bổ sung với quan điểm dân chủ hóa nghệ thuật: “Nghệ thuật không phân biệt cao thấp.” Ông còn mở rộng cuộc thảo luận sang bối cảnh nghệ thuật và bảo tàng nghệ thuật tại Việt Nam, đặt ra những câu hỏi về cách tiếp cận nghệ thuật trong xã hội đương đại.
Qua cuộc đối thoại giữa hai diễn giả, “Đôi mắt của Mona” hiện lên không chỉ là câu chuyện về một cô bé đối diện với nguy cơ mất thị lực, mà còn là bài luận về giá trị của nghệ thuật, về cách chúng ta nhìn và cảm nhận thế giới, và về khả năng lưu giữ vẻ đẹp ngay cả khi không thể nhìn thấy nó.
Buổi ra mắt sách khép lại bằng những câu hỏi trao đổi rất sâu sắc và đầy hứng khởi từ các bạn độc giả. Nhiều câu hỏi đã tạo nên những chiều sâu mới cho tác phẩm nói riêng và về nghệ thuật nói chung.
Như chính cuốn sách đã gợi mở, có lẽ tất cả chúng ta đều cần học cách “nhìn ngắm, ghi nhận và lưu giữ” – không chỉ bằng mắt mà còn bằng trái tim, bằng trí tưởng tượng và ký ức.
Thông tin diễn giả
Diễn giả Nguyễn Thế Sơn: Nhà giám tuyển độc lập – Giảng viên Nghệ thuật thị giác, Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Sinh năm 1978 tại, Nguyễn Thế Sơn tốt nghiệp khoa Hội họa trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội, Đại học Ngoại ngữ Hà Nội và đạt bằng Thạc sĩ chuyên ngành Nhiếp ảnh Nghệ thuật và Nghệ thuật thực nghiệm tại Học viện Mỹ thuật Trung Ương Trung Quốc (CAFA) ở Bắc Kinh.
Anh đã thực hiện hơn 20 triển lãm cá nhân và tham gia nhiều triển lãm nhóm được trưng bày ở Việt Nam và nhiều quốc gia như Mỹ, Anh, Pháp, Thụy Điển, Hà Lan, Đức, Hàn Quốc.
Tác phẩm của anh đã được sưu tập tại một số bảo tàng như Worcester Art Museum, Đại học RMIT, bảo tàng nghệ thuật CAFA.
Diễn giả Phạm Minh Quân: Nhà nghiên cứu, dịch giả nghệ thuật – Giảng viên Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Anh là chủ biên và đồng tác giả của nhiều công trình chuyên khảo quan trọng, và là dịch giả của nhiều tác phẩm có giá trị trong lĩnh vực nghệ thuật và nhân học văn hóa như: “Xem tranh” của Susan Woodford (2023), “Người chơi” của Johan Huizinga (2023), “Những nguyên lý của lịch sử nghệ thuật” của Heinrich Wölfflin (2022), “Hồi ức của một nhà buôn tranh” của Ambroise Vollard (2022).
Tác giả và tác phẩm
Thomas Schlesser không chỉ là một nhà văn tài năng mà còn là một sử gia nghệ thuật uyên bác với ảnh hưởng sâu rộng trong giới học thuật và văn hóa Pháp. Sinh ra và lớn lên tại Pháp, ông hiện đang giữ vị trí Giám đốc Quỹ Hartung-Bergman, một tổ chức danh giá chuyên bảo tồn và nghiên cứu nghệ thuật.
Với học vị Tiến sĩ về Lịch sử Nghệ thuật, Schlesser đã xuất bản khoảng 15 cuốn sách chuyên khảo về nghệ thuật trước khi tạo nên cơn sốt văn học toàn cầu với “Đôi mắt của Mona” và được công nhận là một trong những học giả có nhiều ảnh hưởng trong thế giới nghệ thuật đương đại.
“Đôi mắt của Mona” đã tạo nên một hiện tượng hiếm có trong văn học đương đại khi được dịch sang 37 ngôn ngữ. Điều này không chỉ chứng tỏ sức hút toàn cầu của tác phẩm mà còn khẳng định tính phổ quát của những chủ đề mà Schlesser đề cập.
Cuốn sách đã được so sánh với “Thế giới của Sophie” của Jostein Gaarder về cách tiếp cận giáo dục thông qua câu chuyện. Thực tế, Schlesser và Gaarder đã có cuộc gặp gỡ và trao đổi về sự tương đồng giữa hai tác phẩm, được ghi lại trong một bài báo trên La Stampa. Cả hai tác giả đều chia sẻ niềm tin vào sức mạnh của văn chương trong việc truyền tải kiến thức chuyên môn đến công chúng rộng rãi.
Mỗi chương là một cuộc tham quan đến một bảo tàng ở Paris, nơi người ông dẫn dắt Mona khám phá những kiệt tác nghệ thuật, từ những bức tranh nổi tiếng đến những tác phẩm điêu khắc đầy sức sống.
“Đôi mắt của Mona” đã tạo nên tiếng vang lớn trước khi được xuất bản tại chính quê nhà của tác giả Thomas Schlesser. Cuốn tiểu thuyết đã được dịch sang 37 ngôn ngữ trước khi chính thức ra mắt tại Pháp, một hiện tượng hiếm có trong lịch sử xuất bản quốc tế.
Được đề cử cho giải thưởng danh giá Grand Prix RTL-Lire Magazine Littéraire 2024, tác phẩm không chỉ là câu chuyện về một cô bé đứng trước nguy cơ mất thị lực, mà còn là cuộc đối thoại sâu sắc giữa văn chương và hội họa, giữa cái nhìn và sự cảm nhận, giữa ánh sáng và bóng tối.
- Nguồn tin và ảnh: Công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam
