Hiện trạng ngành hàng cà phê

Thứ nhất, về nông nghiệp. Hiện, cả nước có khoảng 580 nghìn ha cà-phê, trong đó hơn 90% diện tích và sản lượng được trồng và thu hoạch ở năm tỉnh Tây Nguyên: Ðác Lắc, Lâm Ðồng, Gia Lai, Kon Tum và Ðác Nông. Cơ cấu khoảng 530 nghìn ha cà-phê vối và khoảng 50 nghìn ha cà-phê chè. Trong số diện tích nêu trên có khoảng 150 nghìn ha cà-phê vối được trồng từ những năm 1980- 1982, đã đến thời kỳ già cỗi, cần thanh lý để tái canh. Các năm tiếp theo cứ mỗi năm có khoảng 10% diện tích cà-phê già cỗi cần thanh lý. Việc tái canh cây cà-phê già cỗi là yêu cầu bức thiết hiện nay. Nếu không được đầu tư xử lý kịp thời thì trong thời gian tới, sản lượng và chất lượng cà-phê sẽ giảm xuống mức báo động. Theo suất đầu tư năm 2012, một ha cà-phê sau ba năm (một năm trồng, hai năm chăm sóc) chi phí hơn kém 200 triệu đồng. Như vậy, muốn tái canh 150 nghìn ha cà-phê già cỗi cần một lượng vốn 30 nghìn tỷ đồng và mỗi năm tiếp sau cần lượng vốn 10 nghìn tỷ đồng để tái canh 50 nghìn ha. Ðây là một bài toán không dễ giải quyết trong bối cảnh kinh tế khó khăn. Thứ hai, về chế biến sản phẩm cà-phê. Hiện nay, cả nước chế biến được khoảng gần 10% sản lượng cà-phê thu hoạch hằng năm, bao gồm cả chế biến rang xay và chế biến sâu (cà-phê hòa tan). Các nhà đầu tư ở lĩnh vực công nghiệp chế biến sâu có thương hiệu trong nước như Vinacafe, Trung Nguyên, nước ngoài có Nescafe. Các sản phẩm rang xay có thương hiệu như: Thu Hà (Gia Lai), Ðắc Hà (Kon Tum), Vinacafe, Trung Nguyên… Công nghiệp chế biến mới phát triển ở mức độ thấp, vì vốn đầu tư lớn, trong khi điều kiện tài chính của các nhà đầu tư Việt Nam còn hạn chế, việc xây dựng thị trường sản phẩm trong nước và ở nước ngoài mới ở bước đầu. Nhưng chỉ có qua chế biến thì mới gia tăng giá trị của sản phẩm cà-phê, trong thực tế, giá trị do cà-phê hòa tan đem lại gấp hàng trăm lần cà-phê nhân. Còn việc sơ chế cà-phê nhân để xuất khẩu còn rất nhiều vấn đề đặt ra. Tuy Nhà nước đã ban hành tiêu chuẩn cà-phê nhân 4193/TCVN, quy định chất lượng cà-phê nhân xuất khẩu, nhưng trên thực tế các doanh nghiệp cà-phê xuất khẩu vẫn chưa thực hiện nghiêm tiêu chuẩn nêu trên. Vì vậy, Việt Nam là nước sản xuất cà-phê lớn thứ hai thế giới nhưng chưa có thương hiệu đúng tầm. Chúng ta bán cà-phê sơ chế cho công ty nước ngoài xong thì họ tuyển chọn, chế biến lại và đóng tên sản phẩm của công ty đó để bán cho các nhà rang xay. Tại Việt Nam có rất ít các công ty bán thẳng sản phẩm đủ tiêu chuẩn trực tiếp cho các nhà rang xay nước ngoài. Do chủ yếu là xuất khẩu thô cà-phê,  Việt Nam không chỉ thiệt hại về giá trị, còn chịu nhiều thiệt thòi do chưa xây dựng được thương hiệu đối với người tiêu dùng thế giới. Cà-phê Việt Nam hầu như không có chỗ đứng trên thương trường quốc tế, trái với Bra-xin hay những nước xuất khẩu ít hơn như Cô-lôm-bi-a, Ê-ti-ô-pi-a hay thậm chí Kê-ni-a.

Thứ ba, hiện trạng thu mua xuất khẩu sản phẩm cà-phê càng khó khăn hơn. Các năm từ 2005 đến 2009, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam thu mua và xuất khẩu được khoảng 70 đến 80% sản lượng cà-phê của niên vụ. Do tình hình tài chính khó khăn và lãi suất cao, từ năm 2010 đến nay, sản lượng thu mua xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước giảm dần. Trong khi đó các doanh nghiệp nước ngoài FDI đã thu mua và xuất khẩu hơn 50% sản lượng thu hoạch hằng năm. Thời gian qua, họ đã trực tiếp thu mua của người nông dân, trái với các quy định của Nhà nước. Với lợi thế đủ vốn, vay lãi suất thấp và nắm bắt thông tin thị trường kịp thời, các doanh nghiệp nước ngoài đã đẩy các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu cà-phê trong nước vào tình trạng khó khăn, do doanh nghiệp trong nước nắm không sát giá cả và biến động giá của thị trường thế giới. Hơn nữa các doanh nghiệp Việt Nam phải vay vốn lãi suất cao, chu kỳ vay ngắn nên việc thu mua kinh doanh xuất khẩu cà-phê rủi ro cao, nhiều doanh nghiệp lỗ lớn, lâm vào tình trạng phá sản. Có thể nói, các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu cà-phê Việt Nam đã thua ngay trên sân nhà, và không loại trừ khả năng khi doanh nghiệp nước ngoài thâu tóm được thị trường thì sẽ dẫn đến tình trạng lũng đoạn giá cả, bất lợi cho cả sản xuất và kinh doanh xuất khẩu. 

Cần những chính sách đồng bộ
Thực trạng sản xuất – thu mua – chế  biến – xuất khẩu cà-phê hiện nay cho thấy, sự phát triển thiếu ổn định, thăng trầm, không bền vững. Cần có những chính sách đồng bộ mang tính lâu dài, căn cơ đáp ứng kịp thời các yêu cầu của sản xuất kinh doanh ngành hàng cà-phê.  Ðối với việc trồng cà-phê: Cần tuân thủ quy hoạch phát triển cà-phê đã được phê  duyệt. Cần có chính sách vay vốn tín dụng Nhà nước để tái canh đối với diện tích cà-phê già cỗi. Người trồng cà-phê, ngoài việc tuân thủ quy trình cải tạo đất, quy trình kỹ thuật thì việc lựa chọn giống chất lượng được kiểm định trước khi trồng là điều rất quan trọng. Vì giống tốt hay xấu ảnh hưởng đến cả chu kỳ của cây cà-phê. Các cơ quan quản lý và hỗ trợ theo chức năng cần giám sát mọi mặt phát triển tái canh và trồng mới cà-phê. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh triển khai các dự án sản xuất cà-phê bền vững, các chương trình sản xuất cà-phê có chứng nhận theo các bộ nguyên tắc Utz, 4C… nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành sản xuất cà-phê bền vững cho các hộ nông dân.

Cần hỗ trợ nhiều hơn cho người nông dân trồng cà phê

Về chế biến, đặc biệt là chế biến sâu, Nhà nước cần quy hoạch phát triển chế biến cà-phê ở tất cả các cấp độ chế biến: cà-phê nhân, rang xay, chế biến cà-phê hòa tan, có tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm và kiểm tra chất lượng sản phẩm bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Ðồng thời, có chính sách tín dụng đặc biệt ưu đãi đối với dự án chế biến cà-phê hòa tan, kết hợp với ma-két-tinh xây dựng thị trường tiêu thụ bền vững cả trong và ngoài nước. Ðối với thu mua xuất khẩu cà-phê hiện nay, cần có chính sách đồng bộ: từ thu mua tạm trữ tới việc xây dựng doanh nghiệp xuất khẩu cà-phê có điều kiện về tài chính, kho hàng, kinh nghiệm. Không để các doanh nghiệp bất chấp điều kiện về con người, về tài chính, cơ sở vật chất… đua nhau làm xuất khẩu cà-phê như hiện nay. Chính sách thu mua tạm trữ cần được xây dựng và thực hiện lâu dài đối với các doanh nghiệp tham gia cả về kế hoạch tín dụng tạm trữ và cơ chế tài chính tạm trữ để điều hòa sản lượng tiêu thụ trong năm, không để các nhà đầu tư, kinh doanh quốc tế chi phối. Cần có quỹ tài chính bảo hiểm ngành hàng để hướng dẫn, hỗ trợ một phần tất cả các khâu sản xuất- chế biến- xuất khẩu. Ðối với những doanh nghiệp lớn sản xuất kinh doanh về cà-phê như Tổng Công ty Cà-phê Việt Nam, rất cần được Nhà nước quan tâm hỗ trợ, xử lý hết những tồn tại cũ kéo dài nhiều năm như: Vốn vay chương trình phát triển cà-phê chè AFD, chương trình hợp tác cà-phê Việt – Ðức ODA, lỗ lũy kế của giai đoạn 2001- 2005…, để tổng công ty ổn định, phát triển, thật sự là doanh nghiệp “đầu tàu” phát triển thương hiệu cà-phê Việt Nam.

Nghệ thuật kinh doanh mô hình quán cà phê sách 
Bạn có niềm đam mê đọc sách? Bạn ấp ủ ý tưởng mở một quán café sách, nơi những người “ghiền” sách giống bạn có thể thưởng thức những ly cà phê thơm ngon, đồng thời được đắm mình trong một không gian yên tĩnh tuyệt đối để được “phiêu” cùng những cuốn sách hay? Nhưng để bước chân vào lĩnh vực kinh doanh này, bạn cần chuẩn bị những gì? Làm thế nào để xây dựng được một thương hiệu cà phê sách độc đáo và đảm bảo doanh thu? Hãy tham khảo bí quyết, kinh nghiệm của các chủ quán cà phê sách thành công được tổng kết trong bài viết dưới đây.

Trong guồng quay chóng mặt của cuộc sống hiện đại, người ta không còn mấy thời gian dành cho việc đọc sách. Số lượng những người mê sách, ham đọc sách cũng không còn nhiều. Theo thống kê, ở nước ta hiện nay, số người đọc sách thường xuyên chiếm tỷ lệ 30%, số lượng thỉnh thoảng đọc là 44%, số hoàn toàn không đọc là 6,2% – một con số khá cao so với thế giới. Sự xuất hiện của mô hình cà phê sách trong khoảng chục năm trở lại đây đã đáp ứng một không gian lý tưởng cho những người yêu sách, đồng thời mở ra xu hướng mới, độc đáo, góp phần xây dựng nền văn hóa đọc cho giới trẻ, giúp họ tìm về cái hay, cái đẹp của việc đọc sách.

Điểm khác biệt của cà phê sách Đặt chân vào quán cà phê sách, bạn không chỉ được thưởng thức hương vị đặc biệt của cà phê mà còn được tận hưởng khoảng không gian đặc biệt yên tĩnh, không lẫn vào đâu được để thả hồn mình vào những trang sách. Khách đến với cà phê sách thường là doanh nhân, trí thức, những người sành cà phê, nghiền sách và thèm có những phút giây yên tĩnh.

Quán cà phê thì chỉ cần cà phê ngon. Cà phê sách thì cần cà phê ngon và sách hay. Điều đặc biệt là cà phê trong quán cà phê sách thực chất chỉ là “gia vị” cho những cuốn sách mà thôi. Bởi vậy ngay từ khi lên ý tưởng mở quán, bạn đã phải tính toán đến hai yếu tố này. Cà phê thơm ngon, sách hay và phục vụ đúng đối tượng hướng tới. Hầu hết các chủ quán cà phê sách đều đến với nghề bắt nguồn từ niềm đam mê, từ tình yêu với sách.

Ý tưởng kinh doanh cà phê sách Các bước mở quán cà phê sách

1. Lựa chọn địa điểm và tìm hiểu thị hiếu khách hàng Lựa chọn địa điểm kinh doanh: Điều này rất quan trọng và ảnh hưởng lớn tới việc thành công của quán. Có một địa điểm kinh doanh tốt là đã đảm bảo được 40% thành công. Bạn cần phải đánh giá kỹ về tình hình dân cư, giao thông, khách vãng lai ở khu vực mà bạn chọn để mở quán, từ đó quyết định có mở quán hay không và mở quán theo phong cách gì cho phù hợp. Cần tham khảo ý kiến của nhiều người, nhất là những người có kinh nghiệm về lĩnh vực này bởi ngoài những hiểu biết cần thiết, họ còn có trực giác rất đáng tin cậy khi chọn lựa địa điểm kinh doanh. Một quán café sách cần phải đặt ở nơi yên tĩnh, gần các khu chung cư, các trường đại học hoặc nơi có đông dân cư, có chỗ để xe rộng rãi. Thứ hai, giá cả thuê địa điểm tương đối rẻ so với giá thuê tại khu vực trung tâm. Thứ ba, nơi này gần các khu chung cư, đặc biệt gần các trường đại học lớn, với tiêu chí hướng đến phục vụ các bạn sinh viên gần đây”.

Chọn phong cách và thiết kế quán: Xác định được phong cách của quán cũng là điều rất quan trọng, giúp bạn tránh sự lan man trong việc thiết kế hoặc lựa chọn thiết kế, định hướng cụ thể hơn những gì mà bạn sẽ làm, cũng như cần phải đầu tư bao nhiêu, như thế nào. Bạn nên chú trọng đến khâu thiết kế quán vì nó quyết định tính thẩm mỹ và cả phần “hồn” của quán, từ đó quyết định tính hiệu quả trong kế hoạch kinh doanh của bạn. Hãy gạt bỏ suy nghĩ rằng chỉ có những quán cà phê lớn, sang trọng với vốn đầu tư nhiều mới cần đến thiết kế.

Ngay cả khi quán của bạn chỉ có chi phí đầu tư vài chục triệu thì bạn cũng nên suy nghĩ nghiêm túc đến vấn đề này. Bạn nên mạnh dạn nhờ đến các chuyên gia thiết kế nội thất, những công ty thiết kế, trang trí nội ngoại thất chuyên nghiệp để thiết kế và tạo phong cách riêng cho quán. Tùy thuộc vào diện tích của mỗi quán mà thiết kế nội thất khác nhau.Ví dụ như mẫu thiết kế của quán cà phê sách Edge Zigzag tại phố Nguyễn Xí, Hoàn Kiếm, Hà Nội mang phong cách pop art phù hợp với giới trẻ, kích thích sự tìm tòi, học hỏi. Quán được thiết kế dựa trên ý tưởng những đường zigzag và hình khối cơ bản. Mặt bằng quán cà phê được thể hiện rất rõ bằng 1 đường zigzag lớn, có lối đi trên mặt nước độc đáo. Quán được thiết kế 4 khu chính: khu zigzag, khu vuông, khu ngoài trời và khu reception.

Thiết kế quán cà phê sách Edge Zigzag mang phong cách pop art phù hợp với giới trẻ Thiết kế của quán café sách thể hiện ý tưởng của người chủ quán. Chị Đoàn Minh Hằng, chủ quán Lollybooks café – số 18 ngõ 131 Thái Hà, Hà Nội, chia sẻ: “Phong cách của quán cà phê thể hiện phong cách của chủ quán/người quản lý. Tiêu chí đầu tiên là phải tạo được sự ấm áp và cảm giác đang bước chân vào một thư viện sách thực sự với những điểm nhấn độc đáo về màu sắc, tranh vẽ, cách bài trí sách”. Ở quán Lollybooks, trên cầu thang dẫn lên tầng

<