CHUYỆN CON MÈO DẠY HẢI ÂU BAY

Hãy dùng tất cả những gì bạn biết, hình dung thật đầy đủ, chi tiết về một nơi nào đó đang oằn mình dưới sự khắc nghiệt của tạo hóa – cái nóng. Đó có thể là sa mạc Sahara mênh mông với ánh nắng thiêu đốt có thể làm hơi thở của bạn sôi ngay trong mũi. Đó có thể là những vùng đất ở Châu Phi lác đác vài bụi cỏ khô cong khô queo giữa đụn cát nhấp nhô tít tắp. Gần hơn, đó có thể là vùng đất Quảng Trị phơi mình trong gió Lào khô hạn, bỏng rát mỗi mùa hè. Một khía cạnh nào đó, hãy cho rằng những vùng đất đó là kiến thức, kỹ năng thậm chí là “nghệ thuật” về chiến lược, nhân sự, tiếp thị, hệ thống, tài chính,… mà bạn đã thu nhận đầy ứ nhưng chưa có đủ cơ hội đem ra áp dụng. “Chuyện con mèo dạy hải âu bay” của Luis Sepúlveda là ốc đảo, con mưa, luồng gió đầy hơi nước mát lạnh làm tươi mới những quy luật, nguyên tắc mà bạn từng thu nhận (tất nhiên không chỉ vì bìa sách màu xanh nước biển!)

CON NGƯỜI dưới cái nhìn của CHIM và MÈO

Những nhận xét của chim hải âu, lũ mèo về con người khiến chúng ta giật mình:

• Loài người quá phức tạp! Mọi loài thú đều có thể hiểu nhau, cho dù ngôn ngữ của chúng là quang quác hay meo meo.
• Những con tàu chở dầu lợi dụng những ngày có sương mù, ra khơi xa để thau rửa các thùng dầu. Họ nghĩ rằng sương mù sẽ bao che cho hành động nhơ bẩn đó, nhưng bầy hải âu trên cao không nghĩ vậy!
• “Con người, không may thay, lại rất khó lường. Thường thì với những ý định tốt nhất, họ lại phá hoại nhiều nhất!”
• Rất ít người hiểu và biết cách thưởng thức sự lãng mạn bay bổng cho dù đó là một trong những lý do quan trọng tạo khác biệt giữa “con” và “người”.
• Khi nghe một con mèo nói chuyện với mình, bạn phản ứng thế nào? Kinh ngạc, sửng sốt, lắp bắp, run rẩy,…? Vì sao? Bạn nghe người khác nói chuyện suốt ngày (thậm chí suốt đêm) nhưng đâu có phản ứng như vậy! Vậy là con người không muốn loài khác có cái đặc quyền “được nói” giống mình. Con mèo biết nói đó rồi sẽ trở thành sự kiện hoành tráng nhất thế giới, được lăng-xê như một siêu siêu sao, được đem đi nghiên cứu, mổ xẻ,… Nói chung là hết đời con mèo!
• Chỉ những người chưa thui chột niềm tin vào điều kỳ diệu mới có cơ hội trải qua những điều kỳ diệu (như nói chuyện với mèo, tập cho hải âu bay)

Có một xã hội khác

Đó là xã hội của mèo, tinh tinh, hải âu,… Ở đấy, cũng có những tên vô lại, du thủ du thực, xun xoe, bợ đỡ, kiểu như đoạn đối thoại sau:

– “Xa tới cả dặm cũng nhận ra được ấy chứ. Đúng, thật là một con mèo con xinh đẹp, phải rồi”.

– “Nó không phải là mèo, bọn ngu này! Nó là một con hải âu non”.

– “Đấy, chính là thứ mà tôi thường xuyên nói với anh bạn đây. Ai cũng nên có một con hải âu non. Phải thế không anh bạn?”

Mèo cũng có thể giải quyết khó khăn bằng cách thỏa hiệp với kẻ thù không đội trời chung – chuột. Một pha thương lượng mẫu mực, có lợi cho cả hai: để đổi lấy sự an toàn cho con hải âu non, lũ mèo cho phép bọn chuột băng qua sân để vào chợ kiếm thức ăn.

Có những người có một bụng đầy chữ, đông tây, kim cổ đều biết nhưng lại chẳng làm nên trò trống gì. Một số người khác, với những trải nghiệm bản thân, trí tưởng tượng không giới hạn và nhất là tâm thế “dám hành động” lại tạo nên kỳ tích. Rồi lại có những kẻ ăn không ngồi rồi, nhìn đâu cũng thấy một màu xám xịt. Tiêu cực một mình chưa đủ, họ còn lây lan căn bệnh ù lì, nghi ngờ này cho người xung quanh.

Một đoạn miêu tả những đồ vật trong tiệm tạp hóa có thể là phần giới thiệu mẫu mực dành cho dân sale: “7200 mũ vành mềm, không bị thổi bay trong gió; 160 bánh xe từ những chiếc tàu đã phát chóng mặt vì đi vòng quanh thế giới; 245 đèn tàu soi xuyên làn sương mù dày mờ như súp đậu; 12 máy điện tín chạy điện méo mó dưới bàn tay chắc khỏe của những thuyền trưởng hay la lối; 256 la bàn không bao giờ xoay về hướng Bắc;…”. Mỗi vật đều gắn với một câu chuyện phiêu lưu hấp dẫn đến mức không thể cưỡng lại!

TÌNH YÊU phá vỡ rào cản giống loài

Xuyên suốt câu chuyện đầy lôi cuốn là tình yêu thương, chăm sóc, sự tận tâm của con mèo mun mập ú dành cho con hải âu non từ khi nó vẫn còn trong quả trứng trắng lốm đốm xanh. Tình yêu ấy bắt nguồn từ lời hứa cho qua chuyện và rồi lớn dần, lớn dần, đến mức phá vỡ rào cản về giống loài. Vì tình yêu đó mà con mèo tập hợp được những người bạn tốt bụng sẵn sàng giúp đỡ tận tình. Vì tình yêu đó mà con mèo sẵn sàng đối mặt với mối nguy hiểm đến từ kẻ thù truyền kiếp – lũ chuột. Vì tình yêu đó mà con mèo yêu cầu được phá vỡ điều cấm kỵ: được phép nói chuyện với con người. Vì tình yêu đó mà nó giảng giải cho con hải hâu những điều như thế này: “…Chúng ta đã dành cho con sự chăm sóc mà không hề nghĩ tới việc biến con thành một con mèo. Chúng ta yêu con như yêu một con hải âu… Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thực sự rất khó khăn… Con phải bay. Khi con đã học hành tử tế, Lucky, ta hứa với con rằng con sẽ hạnh phúc lắm, và sau đó, tình cảm của chúng ta dành cho nhau thậm chí còn sâu sắc và đẹp đẽ hơn, bởi đó là tấm chân tình giữa hai loài vật hoàn toàn khác nhau.”

Nếu bạn muốn ai đó làm điều gì bằng tất cả sức lực, tinh thần, hãy kiên nhẫn và để họ tự nói lên điều đó. Lũ mèo rõ ràng là rất muốn con hải âu biết bay, không chỉ bởi mỗi ngày có biết bao nguy hiểm rình rập hay vì tình yêu dành cho con hải âu, cũng không vì mong muốn thực hiện lời hứa. Lý do đơn giản nhưng là lẽ tự nhiên của tạo hóa: chim hải âu thì phải bay! Thế nhưng chúng không thúc dục, khuyên nhủ hay nhắc nhở con hải âu mà “với bản tính kiên nhẫn của loài mèo, chúng chờ cho con hải âu tự nói lên mong ước được bay lượn, bởi có một câu châm ngôn truyền đời đã dạy chúng rằng bay lượn là một quyết định hoàn toàn cá nhân.” Tất nhiên, trong khoảng thời gian chờ đợi ấy, lũ mèo luôn tạo ra những hoàn cảnh để khơi gợi hình ảnh bầy hải âu tự do trên bầu trời, khơi gợi về niềm tự hào là “loài chim cứng cỏi nhất trong vũ trụ”. Và rồi “từ chỗ không biết gì, con bé đã thấu hiểu được điều quan trọng nhất. Đó là chỉ những kẻ thực sự dám thì mới có thể bay”.